એમ.બી.બી.એસ. પાસ કર્યા પછી નૈષધ અને લક્ષ્યા બંને એક જ હોસ્પિટલમાં એક સાથે ઇન્ટર્નશીપ કરી રહ્યા હતા. બંને જણાં સાડા ચાર વરસથી સાથે જ ભણતા આવ્યા હતા. બંનેમાં ઘણી બધી બાબતો અંગે સમાનતા હતી. એમની સાથે ભણનારા અન્ય છોકરા-છોકરીઓને એ વાતની નવાઈ લાગતી હતી કે આ બેય જણાં એક-મેક માટે સર્જાયા હોવા છતાં પ્રેમમાં કેમ નથી પડતાં?! કદાચ આ સવાલનો જવાબ ‘મરીઝ’ સાહેબની આ પંક્તિમાં રહેલો હતો: ‘એ રહી ગયાં શરમમાં ને હું રહી ગયો વિવેકમાં’. હું પોતે એમની આ વાતનો સાક્ષી.
એક દિવસની વાત. સવારે આઠ વાગ્યે લક્ષ્યા માંકડ સુંદર વસ્ત્રોમાં સજ્જ થઈને ડાબા હાથમાં એપ્રોન અને જમણાં હાથમાં સ્ટેથોસ્કોપ ઝૂલાવતી હોસ્પિટલમાં પ્રવેશી. બરાબર એ જ સમયે બીજી દિશામાંથી નૈષધે હોસ્પિટલના પ્રાંગણમાં પગ મૂક્યો.
‘હાય! ગૂડ મોર્નિંગ!’ લક્ષ્યા તરફ જોઈને નૈષધે ‘વિશ’ કર્યું. જવાબમાં લક્ષ્યાએ પણ ટહુકો કર્યો, ‘વેરી ગૂડ મોિનઁગ, નૈષધ! આજ-કાલ તારી ડ્યૂટી ક્યાં ચાલી રહી છે?’
‘સર્જીકલ વિભાગમાં. તું તો ગાયનેક વિભાગમાં કામ કરે છે ને?’
‘હા, પણ તારા હાથમાં શું છે?’ લક્ષ્યાએ પૂછ્યું. જવાબમાં નૈષધે ગુલાબનું તાજું ફૂલ એની સામે ધરી દીધું.
‘ક્યાંથી લાવ્યો? ફૂલવાળાની દુકાનેથી?’
‘ના, મારા ઘરના બગીચામાં મેં જાતે ગુલાબનો છોડ વાવ્યો હતો. આજે એના પર પહેલું ગુલાબ ખીલ્યું છે. એ તોડીને હું તારા માટે...’ નૈષધે ડાંડલી સહિતનું ગુલાબ ધર્યું.
લક્ષ્યાએ આનાકાની કરી, ‘ના, મારાથી એ ન લેવાય પહેલું ફૂલ તો ભગવાનને ધરવાનું હોય.’
‘હું એ જ તો કરી રહ્યો છું!’ નૈષધના હોઠ પરથી સહજ રીતે વાક્ય સરી પડ્યું. અચાનક અને અનાયાસ સાડા ચાર વરસથી છાતીમાં ધરબાઈને પડેલી લાગણી શબ્દોના વસ્ત્ર સજીને છલકાઈ પડી. ચકમકના બે પથ્થરો એકબીજાની સાથે ઘસાય અને જેમ તણખો ઝરે એવો જ ‘સ્પાર્ક’ આ બે હૈયાં ટકરાયા અને ઝરી પડ્યો.
લક્ષ્યાએ હાથ લંબાવ્યો અને ગુલાબનું ફૂલ લઈ લીધું. પ્રેમ વ્યક્ત કરવાની પુરુષ પાસે એક હજાર તરકીબો છે, તો પ્રેમનો સ્વીકાર કરવાની સ્ત્રી પાસે એક લાખ અદાઓ હોય છે. ડૉ.. નૈષધે વાત વાતમાં કહી દીધું કે લક્ષ્યા જ એને મન ભગવાન છે, તો બદલામાં ડૉ.. લક્ષ્યાએ એક શબ્દ પણ બોલ્યા વિના માત્ર ફૂલનો સ્વીકાર કરીને જણાવી દીધું કે અને નૈષધનો પ્રસ્તાવ મંજુર છે. એ બંનેને પ્રેમમાં પડેલા જોઈને અમને બધાને પણ ‘હાશ’ થઈ.
ગુલાબનું ફૂલ તો સાંજ પડતામાં કરમાઈ ગયું, પણ બે જુવાન દિલો વચ્ચે પાંગરેલા પ્રણયનું પુષ્પ કરમાવા માટે ખીલ્યું જ ન હતું. ડૉ.. નૈષધ અને ડૉ.. લક્ષ્યા એક જ જ્ઞાતિના હતા, બંને દેખાવમાં પણ આકર્ષક હતા. બંનેના પરિવારોની સામાજિક, આર્થિક સ્થિતિ પણ એક સરખી હતી. એટલે બંનેના લગ્ન આડે કંઈ વિઘ્ન આવે એવી એક પણ શક્યતા અમને દૂર દૂર ક્ષિતજિ સુધીએ દેખાતી નહોતી.
એક દિવસ કોફી રૂમમાં અમે ત્રણ જ જણાં બેઠા હતા. મેં વાત કાઢી, ‘તમે લોકો સગાઈ ક્યારે કરો છો? ઘરે વાત કરી કે નહીં?’ડૉ.. નૈષધે માથું હલાવ્યું, ‘હા અને ના. મમ્મી-પપ્પાને થોડી ઘણી વાત કરી દીધી છે, પણ...’
‘તો પછી અડચણ શેની છે? જન્માક્ષરો મેચ નથી થતાં?’
‘જન્માક્ષરો તો મળે છે, પણ...’ ડૉ.. નૈષધે વાક્ય અધૂરું મૂકર્યું તે ડૉ.. લક્ષ્યાએ પૂરું કર્યું, ‘સર, અમારે બીજી એક વાતનું મેચિંગ કરાવવું પડે તેમ છે.’
હું ચાનો કપ પકડીને થંભી ગયો. ડૉ.. લક્ષ્યા ધીમા, પડી ગયેલા અવાજે બોલી રહી હતી, ‘જન્માક્ષર મેળવવાનો રિવાજ જુનો થઈ ગયો, સર! અમારા માટે તો બ્લડના રિપોટ્ર્સ મેળવી જોવા પડે એ સમય આવી ગયો છે. નૈષધ થેલેસેમિયા માઈનોરનો શિકાર છે, સર! એની જીદ છે કે મારે પણ થેલેસેમિયાનો બ્લડ રિપોર્ટ કઢાવી લેવો. જો હું પણ થેલેસેમિયા માઈનોર હોઉં તો અમે લગ્ન ન કરી શકીએ. જો અમે લગ્ન કરીએ તો અમારું ભાવિ બાળક થેલેસેમિયા મેજર નામની બીમારી સાથે લઈને જન્મે. અમે ડોક્ટરો થઈને આવી ભૂલ કેવી રીતે કરી શકીએ, સર?’
એમની વાતમાં કેટલો તર્ક હતો અને કેટલું સત્ય હતું એ સાબિત કરવાનું હજુ વિજ્ઞાન માટે પણ બાકી છે. એક એવું પણ અનુમાન છે કે આવા જ કારણસર અભિષેક બચ્ચન અને કરિશ્મા કપૂરની સગાઈ લગ્નમાં પરિણમતાં રહી ગઈ.
‘તો હવે શું કરશો તમે?’ મારી ચા ઠંડી પડી ગઈ હતી અને હું પણ.ડૉ.. નૈષધે માહિતી આપી, ‘સર, લક્ષ્યાએ એના બ્લડનો નમૂનો લેબોરેટરીમાં મોકલાવી દીધો છે. હવે અમને એના રિપોર્ટની પ્રતીક્ષા છે.’
‘ધારો કે લક્ષ્યા પણ થેલેસેમિયા માઈનોર પોઝિટિવ છે એવો રિપોર્ટ આવ્યો, તો? તમે શું કરશો?’ મેં પડેલા ચહેરે પૂછ્યું.
મારા મનહૂસ પ્રશ્નનો કોઈ જ ઉત્તર એ ક્ષણે તો મને ન મળ્યો. પણ એ દિવસે સાંજે ડૉ.. લક્ષ્યા છાની-માની આવીને મને એક બંધ કવર આપી ગઈ. ‘શું છે આની અંદર?’ મારો પ્રશ્ન. એનો જવાબ, ‘મારું અને નૈષધનું ભવિષ્ય. હમણાં ન વાંચશો. મારો રિપોર્ટ આવી જાય, એ પછી જ આ પરબિડીયું ખોલજો. તમને મારા સમ છે.’
‘સમ આપવાની જરૂર નથી. તારા જેવી લાગણીશીલ છોકરીનો વિશ્વાસભર્યો શબ્દ જ પૂરતો હતો.’ મેં કવર ખિસ્સામાં મૂકી દીધું. એ રાત મેં બેચેનીમાં ગુજારી દીધી. બીજો દિવસ પણ ઉચાટ લઈને ઊગ્યો. આજે બપોર સુધીમાં ડૉ.. લક્ષ્યાનો બ્લડ રિપોર્ટ આવી જવાનો હતો.
ગાયનેકનો આઉટડોર પતાવીને લગભગ દોઢ વાગ્યે હું નવરો પડ્યો. આમ તો ડૉ.. લક્ષ્યા મારા જ વિભાગમાં કામ કરતી હતી, પણ આજે સવારથી જ એ ગાયબ હતી. કદાચ રિપોર્ટ લેવા માટે ગઈ હશે. મારી ચિંતા સહનશક્તિનો કાંઠો વટાવી જાય એ પહેલાં જ ડૉ.. લક્ષ્યા ઊછળતી-કૂદતી આવી ચડી. એની પાછળ જ વાવાઝોડા જેવો નૈષધ હતો. લક્ષ્યાનાં હાથમાં લેબોરેટરીનો કાગળ હતો.
‘સિંહ કે શિયાળ? મેં પૂછવા ખાતર પૂછ્યું, એ બંનેના હાવ-ભાવ કહી આપતા હતા કે રિપોર્ટમાં શું લખેલું હશે!
ડૉ..લક્ષ્યા ઊછળી રહી હતી, ‘થેન્ક ગોડ, સર! મારો રિપોર્ટ નોર્મલ આવ્યો છે. હવે અમે લગ્ન કરી શકીશું. જો રિપોર્ટ ખરાબ આવ્યો હતો તો...? તો હું શું કરવાની હતી એ જાણવું છે, સર? મેં તમને જે કવર આપ્યું છે તે ઊઘાડૉ. તમે પણ વાંચો અને મારા નૈષધને પણ વંચાવો. એને ખબર તો પડે કે હું એને કેટલો પ્રેમ કરું છું!’
મેં ખિસ્સામાંથી કવર કાઢયું, અંદરથી કાગળ કાઢ્યો. ડૉ.. લક્ષ્યાએ લખ્યું હતું, ‘સર, મારો રિપોર્ટ ખરાબ આવ્યો છે. હું હવે નૈષધની સાથે લગ્ન નહીં કરી શકું. પણ એના વગર જીવવાની તો હું કલ્પના પણ નથી કરી શકતી. માટે હું મારી જિંદગીનો અંત લાવી રહી છું. સર, તમે નૈષધને સાચવી લેજો...’
હું અને નૈષધ આ પત્ર વાંચીને હસી પડ્યા. લક્ષ્યા પૂછી બેઠી, ‘તમે હસો છો શા માટે? શું તમને એવું લાગે છે કે મેં ખાલી અમથી મરવાની વાત લખી છે? હું સાચ્ચેજ નૈષધને પ્રેમ...’
મેં ખુલાસો કર્યો, ‘એવું નથી, બહેન! હકીકત એમ છે કે ગઈકાલે તારા ગયા પછી નૈષધ પણ મને એક કાગળ આપી ગયો હતો. જો, એણે લખ્યું છે કે લક્ષ્યાનો રિપોર્ટ ખરાબ આવશે તો પણ હું એની સાથે લગ્ન કરીશ જ! હું ક્યારેય બાળક પેદા નહીં કરું. મને વંશજ વગર ચાલશે, પણ મારી લક્ષ્યા વિના નહીં ચાલે! બોલ, લક્ષ્યા, હવે તું જ કહે, કોનો પ્રેમ ચડિયાતો?’ આજે એ ઘટનાને વરસો થઈ ગયા છે, પણ એ જુવાન યુગલ મને બહુ મોટી વાત શીખવી ગયું, ગુલાબનું ફૂલ આપવું અને સ્વીકારવું એ જ સાચો પ્રેમ નથી, પણ નિવઁશ જવાની તૈયારી સાથે પ્રેમિકાનો હાથ ઝાલવો એ સાચો પ્રેમ છે. (શીર્ષક પંક્તિ : ખલીલ ધનતેજવી)
No comments:
Post a Comment